? ملاسما یا لک حاملگی :
ملاسما یکی از شایع ترین علل ایجاد لک صورت است و اغلب در خانم های مراجعه کننده برای درمان لک صورت دیده می شود که یک لک اکتسابی قهوه ای رنگ است که به صورت آهسته به وجود می آید.
به دلیل اینکه این لک ها بیشتر در زنان حامله ظاهر می شود یا عود می کند، به لک های حاملگی شهرت دارد، ولی می تواند در خانم های مجرد و به ندرت در مردان نیز دیده شود. این لک ها بیشتر در گونه ها، پیشانی و چانه دیده می شود و در افراد سبزه مشخص است.
تیرگی یا لک پوست معمولا پس از زایمان ناپدید می شود، اما ممکن است برای ماه ها یا سال ها باقی بماند. این نوع لک صورت ممکن است بدون علت مشخص یا به صورت خانوادگی، مخصوصاً در افرادی که حتی در تماس با نور آفتاب خفیف تیره می شوند، دیده شود.
بعضی خانم ها متوجه می شوند که درست قبل از قاعدگی، لک ها واضح تر می شود. ملاسما یا لک حاملگی به طور شایع در خانم هایی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند، دیده می شود که در تماس با نور آشکارتر می شود.
این خانم ها هنگامی که حامله شوند، همین لک را پیدا می کنند. زمان زیادی طول می کشد تا پس از قطع قرص ضد حاملگی، این لک بر طرف شود و یا ممکن است که هرگز به طور کامل برطرف نشود.
? کک مک یا فرکل(FRECKLE):
کک و مک بیشتر در افراد با پوست روشن، موهای قرمز یا بلوند و چشمان آبی دیده می شود و از سن ? سالگی شروع می شود که به صورت لک های کوچک قهوه ای روشن، در مناطق باز بدن مثل صورت، شانه و پشت دیده می شود.
در تابستان تعداد، اندازه و عمق کک مک افزایش می یابد و در زمستان کوچک تر، روشن تر و کم تعدادتر می شود. این نوع پیگمانتاسیون ممکن است از نظر زیبایی آزار دهنده باشد، ولی خطری ندارد.
در افراد مبتلا به فرکل، شیوع خال های بدن افزایش می یابد. کک مک هایی که در سنین پایین شروع می شود و در زمستان هم باقی می ماند، بایستی حتما توسط پزشک بررسی گردد.
? لک های پیری:
این لک ها در اثر تماس حاد یا مزمن با نور آفتاب و افزایش سن بوجود می آید. معمولا لک های قهوه ای رنگ مسطح به اندازه ی یک سانتی متر یا بیشتر که روی صورت و پشت دست ها، در سنین ?? تا ?? سالگی شروع می شود و با افزایش سن گسترده تر، پررنگ تر و با تعداد بیشتر نمایان می شوند.
هر چند در نمونه برداری تغییرات بدخیمی ندارند، ولی می توانند در سال های بعد تبدیل به ضایعات بدخیم شوند. لذا بایستی درمان شوند.
? لک های ناشی از سوء تغذیه و کمبود ویتامین :
این لک ها در اثر کمبود ویتامین B?? اتفاق افتاده و در نژادهای با پوست تیره شایع تر است. این لک ها ظاهر لکه لکه دارند.
در اثر کمبود ویتامین A این لک ها گسترده بوده و همراه با برجستگی های شبیه پوست مرغ ظاهر می شود. همچنین در کمبود اسید فولیک ، کمبود اسید اسکوربیک (ویتامین C) و در انواع کم خونی ها نیز لک های مشابه دیده می شود.
? لک در اثر مصرف بعضی داروها :
مصرف بعضی داروها از قبیل کلرپرومازین، دی پنیسیلامین، هیدانتوئین، داروهای ضد مالاریا و داروهای ضد سرطان باعث ایجاد لک به اشکال گوناگون به همراه علائم دیگر می شوند. مصرف طولانی مدت قرص ماینوسیکلین در درمان جوش و غرور جوانی، باعث تیرگی پوست در نواحی جوش های ملتهب و قرمز می شود.
? لک ناشی از التهاب پوست:
این نوع لک پس از التهاب های پوستی در اثر بیماری هایی مثل لیکن پلان (بیماری التهابی پوست و دهان)، لوپوس اریتماتویا (بیماری التهابی بافت همبند پوست)، بعد از سوختگی پوست در اثر آفتاب سوختگی یا سوختگی خفیف با عوامل دیگر، جوش غرور جوانی دست کاری شده، سائیدن پوست برای برطرف کردن اسکار(جای زخم) و فرو رفتگی پوست در همان محل ایجاد می شود.
این لک ها در نژادهای تیره و افراد سبزه شایع تر است و بیشتر در نواحی باز بدن مثل صورت رخ می دهد. همچنین ضربه به پوست، محکم کشیدن کیسه و لیف زبر در حمام یا مالش پوست ران ها روی یکدیگر هنگام راه رفتن در افراد چاق، می تواند باعث ایجاد لک در همان محل شود.
? لک ناشی از بیماری ها:
لک در اثر بیماری هایی مثل آسم ، نارسایی کبدی و کلیوی که در زمان حملات آسماتیک، تیرگی منتشر پوست برای سه تا چهار روز ممکن است وجود داشته باشد.
همچنین در روماتیسم و نارسایی کلیه و سیروز کبدی و بعضی بیماری های دیگر تیرگی گسترده ی پوست دیده می شود.
? لک هایی با علل متفرقه:
سایر علل ایجاد لک های تیره ی پوست شامل: ملانیسم یا لک ارثی منتشر بدن؛ لک اطراف دهان؛ لک اطراف چشم و لک های کوچک قهوه ای در نقاط مختلف بدن است که می تواند همراه یا بدون علایم دیگر باشند.
عطرها و ادوکلن هایی که حاوی ?- متوکسی پورالن و برگاموت هستند، اگر پس از استعمال روی پوست در معرض نور آفتاب قرار گیرند، باعث لک های تیره در پشت گوش، گردن و صورت می شوند.
لک های شغلی نیز در اثر تماس با ترکیبات حاوی تار مانند آسفالت و روغن های معدنی، و تماس با نور آفتاب به وجود می آیند.
علل زیاد دیگری نیز در ایجاد لک روی صورت و بدن موثرند که به دلیل نادر بودن، ذکر آنها ضروری نیست، ولی حتما بایستی توسط پزشک در موقع مراجعه مد نظر قرار گیرد.
? درمان لک های قرمز
لک های تیره ی پوست، همان طوری که گفته شد، علل مختلفی دارند که بایستی بعد از بررسی علمی علت، معاینه ی دقیق و گرفتن شرح حال از بیمار، و بعضی مواقع پس از انجام آزمایشات و حتی تکه برداری از پوست، درمان شوند.
گاهی افراد غیرمتخصص یا آرایشگاه ها، برای درمان لک صورت، یک یا چند نوع کرم ضد لک را بدون توجه به علت آن تجویز می کنند. بعضی از این داروها تحت عنوان داروهای گیاهی، ممکن است حاوی ترکیباتی باشند که در دراز مدت برای پوست وضعیتی بوجود می آورند که حتی توسط متخصصین پوست هم غیر قابل درمان شوند.
روش های متعددی برای درمان لک صورت وجود دارد که پزشک پس از بررسی های اولیه، از آنها استفاده می کند.
استفاده از داروهای موضعی مثل هیدروکسین، تره سنیونین، اسیدهای آلفا هیدروکسی، اسید کوجیک، اسید آزلاتیک و کراترکسی ها مثل اسید ساسبک، اسید لاکتیک؛ و نیز روش های درمانی مانند پلیگیک های شیمیایی مثل TCA ، فنول، محلول جستر و پا ارم بریزن، کوتر کرایو؛ و به کارگیری لیزرهای اربیوم یاک، لیزر CO? و لیزر روبی مواردی هستند که پزشک با توجه به وضعیت بیمار، نوع لک و علت آن، برای درمان از آنها استفاده می کند.

منبع:

دکتر محمد علی نیلفروش زاده- متخصص پوست، مو و زیبایی
سازمان تبلیغات اسلامی استان خوزستان